Verwachtingsmanagement
Van cosmetische behandelingen kunnen mensen hoge verwachtingen hebben, mogelijk gekleurd door ideaalbeelden op sociale media. “Voorop staat dat iemand niet voor niets bij de huidtherapeut komt”, zegt Arwen, “die heeft een reële behoefte. Het is belangrijk goed uit te diepen waar die vandaan komt en wat iemands vergelijkingsmateriaal is. In sociale media worden vaak filters gebruikt. Het is goed de patiënt daarop te wijzen. Niet-geretoucheerde foto’s kunnen dan een beter beeld geven van wat die mag verwachten van een behandeling. Goede uitleg over wat die behandeling inhoudt en wat de gevolgen daarvan kunnen zijn, is belangrijk. En ook over de risico’s.”
Dat laatste is wel lastig, beseft ze. “Cognitief kan iemand die risico’s wel begrijpen. Maar als patiënt weet je niet of de uitkomst van de behandeling A of B zal zijn. Verdiep je dus als behandelaar in tips om de risico’s duidelijk te vertellen en toets of de patiënt die juist weet in te schatten.”
Niet zenden
De kern van samen beslissen, zegt Arwen, is niet te veel zenden. “In opgenomen consulten zien we dat dit wel vaak gebeurt”, zegt ze, “en dat ook niet wordt gevraagd: ‘Wat weet u al?’ Een deel van de patiënten zal vooraf zelf informatie hebben opgezocht. Dan weet je als behandelaar welke misvattingen er zijn die je moet corrigeren en wat je moet vertellen dat de patiënt nog niet weet. Laat de patiënt dus praten en sluit daarop aan. Heb ook aandacht voor iemands reactie. We weten bijvoorbeeld van littekenbehandeling dat heel moeilijk te voorspellen is of het litteken zichtbaar zal blijven. Raakt de patiënt geëmotioneerd van dat bericht, dan is dat niet het juiste moment om verder te gaan met informatie verstrekken.”
Zaak is te toetsen of iemand een reëel beeld heeft van het behandelresultaat. “Vraag dus aan de patiënt wat diens doel is”, zegt Arwen. “En als bekend is dat er risico’s zijn, vraag dan ook wat iemand beslist wil vermijden. Gaat het om een behandeling waarbij iemand zichzelf in de herstelperiode minder toonbaar kan vinden, bespreek dan ook of nu behandelen wel het juiste moment is. Het moet passen binnen de leefsituatie van de patiënt. Leg alle opties en risico’s die je hebt besproken vast in het EPD. Plus wat belangrijk is voor de patiënt en wat je van hem of haar hebt geleerd in relatie tot de keuze.”
Open vragen
Het kernadvies dat Arwen aan behandelaars geeft in haar trainingen over samen beslissen, is niet zenden. “Stel open vragen en geef al vroeg in het gesprek ruimte aan de patiënt. Als de behandelaar begint met zenden, maakt die het in de loop van het gesprek moeilijker voor de patiënt om nog te zeggen en vragen wat die wil. Trainingen of feedback over opgenomen consulten zijn enorm inzicht gevend. Je leert in hoeverre wat je beoogt ook lukt. En je krijgt tips over op welke momenten je net iets anders kunt doen om je doel beter te bereiken. Meestal zijn dat maar kleine dingen.”
